LİDER

Her 10 Kasımda duygulanırım. Sabah saat 09:05 de ayağa kalkıp bir dakikalık saygı duruşunda bulunurken bu büyük Liderin yaşadıklarını düşünürüm ve gözlerim dolar. Sonra ne kadar şanslı olduğumuzu bir kez daha hatırlar ve hüznü geride bırakıp neşelenirim. Yeryüzüne 100 belki 200 yılda bir gelecek böylesine bir Liderin bu topraklarda yetişmiş olması ve Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu olması ne büyük bir şans bizler için.

Bugün geriye dönüp baktığımızda tarihe adını yazdırmış büyük Liderler arasında her sene böylesine bir duygu seliyle anılan ve her yaptığı ile halkın nezdinde taht kurmuş başka bir Lider yer almıyor. Liderlik öğrenilebilir bir yetkinliktir ancak bazı insanlar doğuştan bu konuda güçlüdür. Şüphesiz Mustafa Kemal onlardan bir tanesiydi. John Maxwell Liderlerin uygulaması gereken 21 adet reddedilemez yasa olduğunu söylüyor aynı isimli kitabında. Gelin bu yasalar eşliğinde Atamızı analım...

1. Tavan Yasası: Liderin yetkinlik seviyesi, Organizasyonun etkinlik düzeyini belirler, o nedenle Lider sürekli kendini geliştirmek ve tavanı yükseltmek zorundadır. Atatürk en fazla okuyan Liderlerdendi sanırım. Onunla ilgili hangi kitabı okusam mutlaka bir yerinde kendisinin Dünya yazarlarını takip ettiği ve çok fazla kitap okuduğu ile ilgili bilgi yer alır. Üstelik savaş alanında dahi kitapları ile dolaşıp okumaya devam eden, Dünya görüşünü geliştirmek için her fırsatı değerlendiren bir Lider. Bizzat kendisinin yazdığı 10 dan fazla eser var. Nutuk, başlıbaşına onun okumaya verdiği önemi anlamak için yeterlidir sanırım.

2. Etkileme Yasası: Liderliğin gerçek ölçüsü etkileme düzeyidir. Bu kapsamda milyonlarca insanı etkilemiş ve halen etkilemeye devam eden bir Lidere sahibiz. Sanırım buradaki kritik konu bu etkinin pozitif olması. Etkisi yüksek olan başka pek çok Lider var ama bu kadar olumlu etki bırakan bir ikincisini tanımıyorum.

3. Süreç Yasası: Liderlik bir süreçtir, bir günde oluşmaz. Hayatını okuduğumuzda o süreci nasıl verimli kullandığını görüyoruz. 57 senelik yaşamının hiç bir yılını boş geçirmemiş diyebilirim.

4. Seyir Haritası Yasası: Herkes dümeni kullanabilir, ama gemiyi Limana sağ salim yanaştırmak bir Kaptan gerektirir. Atatürk şüphesiz bir planlama ustası. Amerikan Mandasının veya İngiliz Mandasının hararetle tartışıldığı bir ortamda tek başına çıkıp tek yol tam bağımsız Türkiye'nin kurulmasıdır diyebilmek ve bunu öylesine karşıtların olduğu bir ortamda hayata geçirebilmek bir deha unsurudur.

5. Sağlam Temel Yasası: Liderliğin temelinde güven vardır. Güven olmazsa orada Liderlikten bahsedilemez. Atatürk peşinden binlerce değerli insanı sürükleyebilmiş ve onlar nezdinde güven oluşturmuş bir Liderdir. Aksi olsaydı bu başarının gerçekleşmesi mümkün olmazdı. Güven duyulan bir kişi olmak için güvenmesini de bilmek gerekir. Ekibine yetkin kişileri almış ve onlara güvenmiştir.

6. Değer Katma Yasası: Liderler hizmet ederek ekibe değer katarlar. Atatürk kadar yakın çevresinde yer alan insanlara değer katmış başka bir Lider var mıdır emin değilim. Bugünkü duruma bakarsak eğer bırakın yakın çevresini yaptığı hizmetleri,onu hiç sağken görmemiş benim gibi milyonlarca Türk Vatandaşına de halen değer katmaya devam ediyor. O nedenle bu yasayı daha iyi uygulayan bir örnek olduğunu sanmıyorum.

7. Saygı Yasası: İnsanlar saygı duydukları Liderleri takip ederler. Bir insanın saygı duyulan kişi olması için saygı duymayı da bilmesi gerekir. Bu köylü ile konuşurken çekilen resim bir Liderin halkına duyduğu saygının çok net bir örneği değil mi?

8. Sezgi Yasası: Lider her şeyi sezgileri ile değerlendirir. Benim gördüğüm sezgileri en güçlü ve bunların en iyi değerlendiren kişi Mustafa Kemaldir.

9. Çekim Yasası: Kimi yanınıza çekeceğinizi kim olduğunuz belirler. Mustafa Kemal, kurtuluş hareketini başlatınca Yurt dışında farklı ülkelerde okumuş ve orada yaşaran onlarca Türk genci bu mücadelede onun yanında yer almak için zor şartlarda ülkeye dönmeyi tercih etmişler. Liderin vizyonu ve yarattığı güven onları çekmeye yetmiş.

10. Bağ kurma Yasası. Mustafa Kemal şüphesiz bir iletişim ve bağ kurma ustasıydı. Yıllar içinde yarattığı bağların gücü sayesinde Kurtuluş savaşına başladığında etrafında pek çok eski dostunun yer almasını sağlaması bu yüzden çok zor olmadı.

11 Yakın Çevre Yasası: Liderin potansiyeli yakın çevresinde bulunan kişiler tarafından belirlenir. Mustafa Kemal'in yakın çevresinde yer alan İsmet İnönü, Kazım Karabekir gibi kişilere baktığımızda çok fazla birbirinden yetkin ve güveneceği insan vardı. Yoksa böylesine bir mücadelenin tek başına kazanılması mümkün değildir.

12. Yetkilendirme Yasası: Kendine güvenen Liderler başkalarına yetki devri yaparlar. "Hattı müdafaa yoktur sattı müdafaa vardır, o satıh tüm vatandır." Böylesi geniş bir coğrafyada mücadele verilince yetkinin devir edilmesi kaçınılmazdı. Mustafa Kemal doğru yerde doğru kişiyi bulundurduğu ve yetkilendirdiği için başarılı oldu.

13. Kopyalama Yasası: İnsanlar ne görürlerse onu yaparlar. O nedenle Liderin ne söylediğinden ziyade ne yaptığı önemlidir. Çanakkale zaferi gibi pek çok hayati mücadeleyi bizzat cephede yer alarak kazanmış böyle bir subayın arkasından giden her askerin gönlü rahattı. Çünkü biliyorlardı ki komutan sonuna kadar onlarla birlikte ve mücadelenin tam ortasında yer alacak. Uzaktan, oturduğu yerden ölmeyi emretmeyecek, en başta kendi canını da feda etmeye hazır olacak.

14. Kabul etme Yasası: İnsanlar önce Lideri kabul ederler, sonra vizyonu. Mustafa Kemal zaman içerisinde elde ettiği başarılar ile kendisini, ülkesini seven her vatandaşa kabul ettirmeyi başarmıştı. O nedenle "Tek çare tam bağımsız Türkiyedir" deyince herkes bu vizyonu takip etmeye hazırdı.

15. Zafer Yasası: Lider takımının kazanacağı bir yol bulur mutlaka. Aksi takdirde eğer başarı ve zafer yoksa yapılan tüm diğer çabalar nafiledir. Mustafa Kemal girdiği her mücadelede başarılı olmanın bir yolunu bulmuştur. Bugün kaybetse bile nihayi hedefe giden yolda, bu kayıp kendisi için bir engel teşkil etmemiştir hiç bir zaman.

16. Devinim Yasası: Devinim Liderin en yakın dostudur. İzmir'den düşmanı denize dökme hedefi ile başlayan taarruzun 10 gün sürdüğünü ve her gün 30 km yol katedildiğini düşünürsek Mustafa Kemal bir orduyu devinime sokacak yetkinlikte Liderdi demek yanlış olmaz.

17. Öncelikler Yasası: Liderler öncelikleri belirleme konusunda ustadır. Savaşın cephede devam ettiği dönemde TMBB nin kurulması ve düzenli toplanarak ileriye dönük kararlar almaya başlaması eşsiz bir Liderlik örneğidir. Savaş bir amaç değil bir araçtı. Amaç ise tam bağımsız bir ülke kurmaktı.

18. Fedakarlık Yasası: Liderler başarılı olmak ve yükselmek için fedakarlık yapmak zorundadır. Yıllarını cephede harcamış bir asker ve komutanın, ömrünün yarısını bir ülke inşa etmek için harcamış bir Liderin yaptığı fedakarlık değilmidir bizim her 10 Kasım da gözümüzün yaşarmasına sebep olan?

19. Zamanlama Yasası: Liderin ne zaman hangi eylemi gerçekleştirdiği çok önemlidir, ama daha da önemli olanı Liderin bunun farkında olmasıdır. "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz..İleri..." emri Mustafa Kemal tarafından verildiğinde zamanlama öyle uygundu ki hem cephane olarak çok daha eşit şartlardaydık hem de düşmanın beklemediği bir zaman olduğu için gafil avlama fırsatına sahiptik. O sayede 10 günde tüm Anadolu temizlendi. Bunun gibi onlarca doğru zamanda gerçekleştirilen doğru eylem örneği vermek mümkün.

20. Büyük Gelişim Yasası: Gelişimi hızlandırmak için Lider yetiştirmek gerekir. Mustafa Kemal son derece başarılı bir Lider olarak yakın çevresinde bulundurduğu yetkin çalışma arkadaşlarının herbirisinde Lider potansiyeli olduğunu biliyordu. Bu sayede onun zamansız ölümünden sonra başlattığı sanayileşme ve dönüşüm devrimleri devam etti. Yine bu sayede İsmet İnönü ülkeyi 2 Dünya savasşının dışında tutmayı başardı ve ülke yeni bir felaket yaşamaktan kurtuldu.

21 Miras Yasası: Liderin arkasında nasıl bir miras bıraktığı, onun ölümünden sonra nasıl anılacağını belirler. Dünya üzerinde böylesine bir Miras bırakan başka bir Lider yoktur. Ömrü savaşlarda geçmiş ve sürekli cephede yer almış bir asker ve komutan " Yurtta sulh, Cihanda Sulh" söylemi ile anılmaktadır. Zaten bugün ölümünün 82. yılında milyonlarca insan özlemle anıyorsa, şirketler onun mirasına sahip çıkmak için yarattıkları reklam filmleri ile yarış halindeyse, bu Atatürk'ün arkada bıraktığı eşsiz mirasın sayesindedir.

Bu topraklar Liderlik alanında Dünyanın en başarılı örneğine sahip olmuştur. O nedenle onun mirasını yaşatmanın en kıymetli yolu, ülkesini seven, hizmetleri ile değer katan, uzun vadeli düşünen, ve geride olumlu miras bırakmaya kendini adamış yeni Liderler yetişmesine imkan sağlamak olacaktır.

Saygı ve özlemle anıyorum,